Ne çok sevmek istiyor insan birini sanki onu sevmek için dünyaya gelmiş gibi yalnızca hem de çok ve kendinden de çok ona inanır gibi sevmek ve şöyle demek: Aşk kendine de inandırırmış insanı meğer!
Haydar Ergülen
Gastlighting, gaz ışığı ya da gaz lambası olarak çevirebileceğimiz kelimenin hikayesi bir tiyatro oyununa dayanıyor.
Jack isimli bir adam eşi Bella'yı kendinden şüphe ettirmek ve onu delirdiğine ikna etmek için evdeki gaz lambasının ışığını her gün biraz biraz kısıyor. Bella , ışığın azaldığını fark edip sorduğunda ise Jack ona ters ve aşağılayıcı tepkiler veriyor. Bu şekilde Bella'nın kendine olan güveni sarsılıyor.
Gastlighting uygulayan kişilerin amacı karşısındakinin özgüvenini ve öz saygısını sarsmak, onu kendinden şüphe eder hale getirmek.
İlişkinizde yaptığınız her şey eleştirilir, duygu ve düşünceleriniz yalanlanır ise bir süre sonra kendi zihninize düşman olmaya başlar ve her hareketinizin, düşüncenizin, gözlemlerinizin yanlış olduğuna inanırsınız.
Gastlighting farklı şekillerde karşımıza çıkabilir
Evde bulunan eşyalarınızın yerlerini değiştirip sonra tekrar eski yerlerine koymak bir manipülasyondur. Partneriniz size yanıldığınızı, o eşyanın hep aynı yerde olduğunu söyleyecek ve sizin kendi zihninizden şüphe etmenize neden olacaktır.
Partneriniz size bir olayı daha önce anlattığını iddia ediyor ancak böyle bir şey olmadı. Sizin hafızanızın zayıf olduğunu, her şeyi hemen unuttuğunuzu söylüyor. Zamanla hafızanıza olan güveninizi kaybettiğinizi fark edeceksiniz. Evet,böyle bir şey olmasa bile. Aslında partneriniz unuttuğunuzu iddia ettiği olayı size daha önce hiç anlatmadı, yalnızca zihninizle alay ediyor.
Partneriniz size sert bir dille ve yüksek sesle tepki gösterdi ancak bunu inkar ediyor ve sizin yanlış anladığınızı söylüyor. Bu sebeple de her durumu olumsuz algılamakla suçlanacak ve yanlış anladığınız için kendinizi suçlayacaksınız.
Partneriniz bariz ve rahatsız edici bir şekilde birisinden bahsediyor. Tepki göstermek istediğinizde ise sizi güvensiz olmakla suçluyor. Zamanla kendinizi gereksiz kıskanç ve kuruntulu biri olarak algılamaya başlayacak ve gerçek bir aldatılmada dahi abarttığınızı, kafanızda kurduğunuzu düşünecek, yine kendinizi suçlayacaksınız.
Partneriniz sürekli sizinle alay edip sizi aşağılıyor, tepki gösterdiğinizde ise sizi hassas ve alıngan olmakla suçluyor ise zamanla aşağılanmayı bile göz ardı eder duruma geldiğinizi göreceksiniz.
Partnerimin gastlighting uyguladığını nasıl anlarım ?
İlişkide sürekli yanlış yaptığınızı, hatanın hep sizde olduğunu düşünüyor ve sürekli özür diliyorsanız,
Yanlış olacağı düşüncesiyle karar alamıyor ve kararları hep partnerinize bırakıyorsanız,
İlişki içerisindeyken zamanla kendinize güveniniz , öz saygınız azaldıysa ve içinize kapandıysanız,
Partneriniz tarafından sürekli eleştiriliyor ve kıyaslanıyorsanız ilişkinizde gastlighting yaşıyor olabilirsiniz.
Gastlighting uygulayan kişileri cümlelerinden tanıyalım :
Çok abartıyorsun, çok hassasın.
Bütün bunlar senin yüzünden oldu, tüm suç senin.
Her şeyi yanlış anlıyorsun.
Yanlış hatırlıyorsun.
Gastlighing, romantik ilişkilerde sık karşılaşılan bir durum olduğu için partner örnekleri ile açıkladım. Ancak manipülasyon hayatımızın her alanında karşılaşabileceğimiz bir durum. Bunu ailemizde, arkadaşlarımızda, iş yerimizde, patronumuzda görmek mümkün.
Önce kendine inan, kendini sev, sonra bana bel ver, bana yaslan, bak yaşaman nasıl asli cevherini gösterecek.
Ahmet Arif
Bir diğer manipülasyon türü ise : STASHING
Partneriniz sizi gizliyor mu ?
Stashing, kişinin partnerini çevresinden gizleme, uzak tutma durumudur.
İlişkinizi sosyal medyada duyurmak istediğinizde partneriniz rahatsız olur, sizinle birlikte olduğuna dair hiçbir paylaşım istemezler. Sizi yakın çevresiyle tanıştırmaz. Yanınızda yaptığı telefon görüşmelerinde sizinle olduğundan bahsetmez. Sosyal medyada sizi bir sır gibi saklar, sizinle olan herhangi bir paylaşımda bulunmaz. Bu durumlar size tanıdık geliyorsa stashing ile karşı karşıya olabilirsiniz.
Tam anlamıyla bir ilişki içerisindesiniz ancak partneriniz sizi gizliyor ve herkesten saklıyor. Bir ilişki yaşadığının bilinmesini istemediğinden sizin olduğunuz paylaşımlarda bulunmuyor.
Bunu sorguladığınızda size paylaşmaktan hoşlanmadığını belirtecek ve hatta sizi bu durumun normal olduğuna inandıracak. Ancak gizlenmenin verdiği değersizlik hissinin altında ezilen siz olacaksınız.
Zamanla sizi saklamasının nedenini merak edecek ve kendinizle ilgili olumsuz düşüncelere kapılacaksınız.
Beni çirkin mi buluyor? Paylaşılmaya değer görmüyor mu? Yeterince sevmiyor mu? Benden sakladığı bir şeyler mi var? İlişkimizi kimin için gizli tutuyor? Neden gizlenen konumdayım? Soruları aklınızdan geçerken kendinize olan sevginizin azaldığını görecek, kendinizi değersiz hissetmeye başlayacaksınız. Sağlıklı bir ilişki size bunları hissettirmez, sağlıklı bir ilişkide partneriniz bunları düşünmenizi istemez.
Sorguladığınızda partneriniz abarttığınızı söyleyecek, sosyal medyada öne çıkmak istemediklerinden bahsedecek, sizi sosyal çevreleriyle tanıştıracaklarını söyleyecek ancak her seferinde bunu erteleyecek ve yine kendinizi sorgulayıp suçlamanıza neden olacak.
Saklanmak, gizlenmek öz değerimizi paramparça eder. Gizlendiğinizi düşündüğünüz her an size uygulanan manipülasyonun eseridir. Gizlenmeyi hak etmiyorsunuz. Size değersiz olduğunuzu düşündüren bir ilişki yerine saklanmadığınız ve cesurca haykırıldığınız ilişkiler sizin için sağlıklıdır.
Gastlighting ve stashing. Psikolojik manipülasyon türlerinden yalnızca iki tanesi. Okumak nasıl hissettirdi?
Bu bir istismardır. Duygularınız istismar edilir, düşünceleriniz istismar edilir, kendinize güvenciniz, inancınız istismar edilir. Şüphe, her alanda kötüdür, zarar verir. Ancak insanın kendinden şüphe etmesi şüphelerin en büyüğü, en kötüsü , en tehlikelisidir. En çok vakit geçirdiğimiz, en çok baş başa kaldığımız, en çok ihtiyacımız olan kişi kendimiziz. En çok korumamız, iyi davranmamız, sevmemiz gereken kişi de yine kendimiziz. Sizi şüphe ile kendinizden uzaklaştıran, kendinizi sorgu katan kişi ile yaşadığınız ilişki sağlıklı olabilir mi ? Gerçek bir sevgide kendimizi de sevmeye başlar, partnerimize yaklaştıkça kendimize de yaklaşırız. Şüphe yoktur, kaygı yoktur. Kendinize güveniniz kırılmaz, gücünüz eksilmez, aksine daha güçlü olursunuz.
Sevgide manipülasyona yer yoktur, sevgi dili açıktır. Kuşku barındırmaz. Sevgi sizinle alay etmez, sizi küçümsemez. Sevgi sizi içinize kapatmaz, aksine gözlerinizi dünyaya daha net açarsınız.
Sevgi kendi değerinizi sorgulatmaz. Sağlıklı bir ilişkide "partnerim bana değer vermiyor mu?" diye düşünmezsiniz. Değer gördüğünüz açıktır, hissedilir.
İlişkide herhangi bir psikolojik manipülasyona maruz kaldığınızı hissediyor iseniz kendinize sağlıklı bir ilişkinin nasıl olması gerektiğini hatırlatın.
Maruz kaldığınız manipülasyonun izlerini silebilmek ve öz saygınızı yeniden kazanmak için kendinize ve gelişiminize zaman ayırmakla başlayabilirsiniz.
Ancak etkilerinden kurtulmakta zorlanıyor iseniz psikolojik destek almanız en doğru yol olacaktır.
Dilediğin gibi kuramıyorsan hayatını hiç olmazsa şunu dene elden geldiğince: Rezil etme onu kalabalığın sürtüşmelerinde, koşuşturmalarda, gevezeliklerde. Rezil etme onu sürükleyerek, dolaştırarak, teşhir ederek öyle, yabancı bir yüke dönüşünceye kadar o gündelik budalalıklarında ilişkilerin ve alışverişlerin.
Konstantinos Kavafis
Gizem Seval